باسمه تعالی
زندگی‌نامه
زنده‌یاد دکتر ابوالقاسم سلطانی در 27 فروردین 1308، در خانواده‌ای علمی و فرهنگی، در تهران به‌دنیا آمد. وی نوه ابوالقاسم سلطان‌الحکما است. اجداد او از جانب مادر به علامه مجلسی و از جانب پدر به سلطان محمد خدابنده می‌رسد. پدر وی پزشک ارتش بود. دکتر سلطانی به تشویق و خواسته مداوم عمه‌شان راه پدر را ادامه دادند. وی برای ادامه تحصیل، به رسم آن دوره، روانه مکتب‌خانه شد و پس از فراگیری قرآن و برخی آموزش‌های مکتب‌خانه‌ای به مدرسه راه یافت. پس از پایان دبیرستان، در رشته داروسازی دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و در هفتم اسفند 1338 از دانشکده داروسازی دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. وی در سوم اسفند 1343 موفق به دریافت تخصص علوم آزمایشگاهی از دانشگاه پزشکی دانشگاه تهران شد. او استاد و مؤسس مؤسسه تحقیقات گیاهان دارویی در دانشکده داروسازی دانشگاه تهران بود. وی علاوه بر اجرای طرح مطالعات موزائیکی فیتوشیمیائی گیاهان ایران، نگارنده دائره‌المعارف طب سنتی و گیاهان دارویی ایران است که در این راه حدود 60 سال از عمر خود را صرف مطالعه منابع طب سنتی و گیاهان دارویی ایران از زبان‌های فارسی، عربی، انگلیسی، فرانسه، روسی، چینی، ژاپنی و هندی کرد و با گردآوری 80 هزار فیش در طی این سال‌ها تا پایان عمر خود 5 جلد (از 24 جلد) این دایره‌المعارف را به چاپ رساند. دکتر سلطانی در تاریخ 1 شهریور 1396 چشم از جهان فروبست.
------------------------------
خلاصه مراسم
بنیاد نخبگان استان تهران در راستای تقدیر از مقام و جایگاه رفیع مفاخر علمی- فرهنگی کشور، مراسم نکوداشت مفاخر علمی معاصر در حوزه گیاهان دارویی «استاد دکتر ابوالقاسم سلطانی» و استاد «دکتر علی زرگری» با همکاری ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی، شبکۀ ملی پژوهش و فناوری گیاهان‌دارویی، استادان مرتبط از دانشگاه‌های تهران، تربیت مدرس و علوم پزشکی ایران را در تاریخ 12 آبان ماه 1395 برگزار کرد.
در این رویداد آقای دکتر محمدحسین عصاره (دبیر ستاد توسعه و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی)، دکتر غلامرضا امین (عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران)، دکتر محمود هورمند (عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران)، دکتر حمیدرضا پازوکی (مدیر روابط عمومی و عضو هیئت علمی داشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران)، دکتر محسن ناصری (رئیس مرکز تحقیقات کارآزمایی بالینی طب سنتی دانشگاه شاهد)، دکتر محمدحسین صالحی‌سورمقی (عضو هیئت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران)، داریوش سلطانی (فرزند دکتر ابوالقاسم سلطانی) و جمعی از مستعدین برتر استان تهران شرکت داشتند.
این نکوداشت با تلاوت آیاتی از کلام‌الله مجید و پخش سرود ملی آغاز شد، یداله اردوخانی (رئیس وقت بنیاد نخبگان استان تهران) با اشاره به لزوم تجلیل و تکریم از بزرگان علم و فرهنگ، الگوسازی از این افراد را یکی از اقدامات ضروری برای اجتماع نخبگانی دانست. رئیس بنیاد نخبگان استان تهران در ادامه به بخشی از زندگی استاد دکتر ابوالقاسم سلطانی و دکتر علی زرگری و تاثیرگزاری ایشان در عرصه گیاهان دارویی اشاره کرد.
دکتر محمدحسن عصاره نیز نکوداشت بزرگان عرصه‌های علمی را حرکتی بسیار ارزشمند و ستودنی برشمرد. وی اضافه کرد: ما ایرانی‌ها باید بیشتر قدردان انسان‌های اثرگذار سرزمینمان باشیم. وی با اشاره به این‌که در برخی موارد کشورهای دیگر اندیشمندان ایرانی را بیشتر از ما می‌شناسند، گفت: شاید بسیاری از دانشجویان و حتی پزشکان ایرانی یک‌بار هم کتاب قانون ابن‌سینا را ورق نزده باشند، این در حالی است که چنین کتابی به‌عنوان تاریخ پزشکی باید شناخته شود. وی با اشاره به قدمت کهن طب سنتی و تجربه طولانی دانشمندان ایرانی در حوزه گیاهان دارویی گفت: دانشمندان ما از بعد از اسلام، دوران معاصر و تا به امروز، چراغ طب سنتی و گیاهان دارویی را روشن نگه‌داشته‌اند و امروز به دست استاد دانشمند امروز ابوالقاسم سلطانی است تا کماکان آن را زنده و روشن نگاه دارد. همچنین مرحوم علی زرگری نخستین مرجع ارزشمند و گنجینه گیاهان دارویی را به‌عنوان یک نوشتار افتخارآمیز تألیف کرده است.
در ادامه این نکوداشت، غلامرضا امین استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو شورای ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی و همچنین محمدحسین صالحی‌سورمقی عضو هیات علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران، سخنانی درباره ابعاد علمی، فرهنگی، سلوک و منش زندگی این استادان ارائه کردند.
دکتر صالحی‌سورمقی نیز صبر و اخلاق نیک را از مؤلفه‌های اصلی شخصیت استاد دکتر ابوالقاسم سلطانی برشمرد و گفت: خدمات او در حوزه گیاهان دارویی خاصه در مؤسسه گیاهان دارویی بی‌نظیر است. در نظر ایشان، جایگاه والای دکتر سلطانی در مجامع علمی جهان یکی از عوامل مهم در جذب بودجه‌های پژوهشی از خارج از کشور است.
آقای دکتر ناصری نیز به سلوک اخلاقی، فعالیت‌های عملیاتی و خدمات اجرایی دکتر سلطانی، اشاره کرد و گفت: دکتر سلطانی از همان کودکی علاوه بر علم، طبع لطیفی داشته و به ادبیات نیز علاقه وافر داشت و حتی شعر هم می‌سرود. ایشان بخشی از اشعار دکتر سلطانی را قرائت کردند.
در بخش دیگری از این مراسم، دکتر هورمند به نمایندگی از کمیته علمی مراسم نکوداشت دکتر ابوالقاسم سلطانی، بیانیه‌ای در حمایت حوزه گیاهان دارویی و طب سنتی قرائت کرد.
در پایان این مراسم، با اهدای لوحی به قلم دکتر سورنا ستاری رئیس بنیاد ملی نخبگان و معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری و هدیه بنیاد نخبگان استان تهران به خانواده استاد دکتر ابوالقاسم سلطانی، از مقام علمی و فرهنگی این استاد برجسته حوزه گیاهان دارویی تجلیل شد.
همچنین، بسته فرهنگی اهدایی ستاد توسعه و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی، شامل مستند ویژه سومین جشنواره و نمایشگاه ملی گیاهان دارویی، فرآورده‌های طبیعی و طب سنتی ایران و کتب مرتبط با طب سنتی و گیاهان دارویی (تاریخ پزشکی ایران باستان، طب دارا، کتابی در طب، مجموعه آثار دکتر سید جلال مصطفوی،...) به شرکت‌کنندگان در این نکوداشت اهدا شد.
------------------------------
ارج‌نامه
بسم‌اللّه‌النور
((ارج نامه))
استاد ارجمند جناب آقای دکتر ابوالقاسم سلطانی
بی تردید هویّت هر سرزمین مدیون عالمان و بزرگان آن سرزمین است و کشور عزیز ما ایران، مهد دانشمندان و سرآمدان نیز از این قاعده مستثنی نیست. پس بر ماست که با تکریم و تجلیل از تلاش‌های بی دریغ بزرگان سرزمین مان اندکی از دین آنها را ادا نموده و ایشان را چون چراغی روشنگر برای طیّ طریق جوانان مستعد جامعه قرار دهیم. از این رو و به پاس بیش از شش دهه خدمات علمی جنابعالی در زمینه گیاهان دارویی و طب سنّتی و نیز تدریس و تحقیق و تألیف در زمینه خواصّ درمانی گیاهان وتأسیس موسسه تحقیقات گیاهان دارویی در دانشکده داروسازی دانشگاه تهران ((ارج نامه)) حاضر را تقدیم می نمایم . عزّت، سربلندی و توفیقات روزافزون جنابعالی آرزوی قلبی اینجانب است
سورنا ستاری
معاون علمی و فناوری رئیس جمهور
و رئیس بنیاد ملی نخبگان
------------------------------
تصاویر مراسم
------------------------------
هنرنامه زنده‌یاد دکتر ابوالقاسم سلطانی
قدر اهل هنر کسی داند که هنرنامه‌ها بسی خواند
شرح مختصری از زندگی‌نامه و نیز چکیده سخنرانی‌های ایراد شده در مراسم یادمانی تکریم نخبگان و سرآمدان برگزار شده توسط بنیادهای نخبگان استانی تحت عنوان هنرنامه مکتوب شده است.
1 2
------------------------------
طواف شمع زنده‌یاد دکتر ابوالقاسم سلطانی
سلسله سخنرانی‌های ایراد شده در مراسم یادمانی تکریم نخبگان و سرآمدان برگزار شده توسط بنیادهای نخبگان استانی تحت عنوان کتاب طواف شمع مکتوب شده است.
------------------------------
کلیپ نکوداشت زنده‌یاد دکتر ابوالقاسم سلطانی